Najbardziej znana i starożytna biblioteka glinianych ksiąg, stworzona przez asyryjskiego króla Asurbanipala w VII wieku p.n.e. e., przetrwał do dziś. Dwadzieścia pięć tysięcy glinianych ksiąg znajduje się dziś w British Museum.
Mądry Ashurbanipal
W stolicy starożytnej Asyrii, Niniwie, panował król Asurbanipal. Był jedynym królem asyryjskim, który potrafił czytać i pisać, i był z tego niezwykle dumny. Marzeniem Asurbanipala nie były nowo zdobyte ziemie i bogactwa, ale wiedza całej ludzkości zgromadzona w jego bibliotece. Cara interesowały wszelkie teksty, zwłaszcza polityczne, medyczne, administracyjne, ekonomiczne, astrologiczne, historyczne, poetyckie. Wszystko, co znalazł i zdobył w licznych kampaniach, zmusił swoich skrybów do przepisania w sześciu egzemplarzach w językach asyryjskim, akadyjskim, babilońskim i innych. To znacznie ułatwiło pracę współczesnym naukowcom w rozszyfrowaniu najbogatszego dziedzictwa starożytności - kultury mezopotamskiej.
Inni królowie asyryjscy - poprzednicy Asurbanipala - również próbowali gromadzić biblioteki. Ale tylko on zdołał osiągnąć tak niespotykaną skalę. Ponadto jako jedyny potrafił czytać kopie swojej wyjątkowej i najbogatszej kolekcji. Zespół skrybów pracuje przez całą dobę od 25 lat. Car rozesłał ich w różne regiony, aby sporządzili kopie wszystkich znalezionych tekstów. W czasie akcji zdobywał całe biblioteki, które dostarczano do pałacu, a także kopiował.
Jedna dziesiąta
Po śmierci Ashurbanipala 90% biblioteki było rozproszonych po różnych pałacach. 25 000 książek odkrytych przez brytyjskich archeologów w połowie XIX wieku to tylko jedna dziesiąta funduszy zebranych przez Ashurbanipala.
Mądry król osobiście nadzorował zamawianie glinianych ksiąg. Każda książka ma swoje imię i tytuł oryginału, z którego wykonano kopię. W bibliotece były tabliczki woskowe, papirusy i pergaminy, ale zginęły w pożarach. Ale gliniane księgi zostały tylko utwardzone od ognia i przyniosły do naszych czasów wyjątkową wiedzę o starożytności.
Z pierwszej ręki
Kiedy w 1849 roku podczas wykopalisk w pałacu nad brzegiem Eufratu brytyjski archeolog Layard odkrył większość ocalałych ksiąg glinianych, a trzy lata później jego rodak znalazł drugą część w innym skrzydle pałacu, wszystkie znaleziska zostały wysłane do Muzeum Brytyjskiego. Wywołało to sensację w środowisku naukowym i pozwoliło naukowcom poznać kulturę Asyrii nie z dzieł historyków Hellady, ale „z pierwszej ręki”.
Dziś brytyjscy naukowcy nadal sortują poszczególne kawałki. Eksponaty można oglądać w British Museum. A iraccy naukowcy pracują nad stworzeniem muzeum reprodukcji oryginalnych glinianych ksiąg w Iraku.
